詞源

源自原始台語 (“母親”)。與北部泰語 , 老撾語 (mǣ), 傣仂語 (mae¹), 撣語 (māae), 阿洪姆語 (mē), 布依語 , 壯語 同源。

發音

名詞

1. 母親：
   1. 包括母親、岳母、婆婆，以及其他可被視作“母親”的女性親屬。
      • 1292, พ่อขุนรามคำแหง, “จารึกพ่อขุนรามคำแหง (ด้านที่ ๑)”, 出自 ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓, 曼谷: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 出版於 1999, →ISBN，頁號 8:

        พ่อกูชื่อสรีอีนทราทิตย แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตูพี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสาม ผู้หญิงโสง

        pɔ̂ɔ guu chʉ̂ʉ sǐi in-traa-tít · mɛ̂ɛ guu chʉ̂ʉ naang sʉ̌ʉang · pîi guu chʉ̂ʉ baan mʉʉang · dtuu pîi-nɔ́ɔng tɔ́ɔng diao hâa kon · pûu-chaai sǎam · pûu-yǐng sǒong

        我父親叫 Si Inthrathit，我母親叫 Nang Sueang。我哥哥叫 Ban Mueang。我們五個兄弟姊妹，三男兩女，都是一個母親生的。

   2. (多用於複合詞) 雌性的親本動物
      • แม่แมว

        mɛ̂ɛ mɛɛo

        母貓

      • แม่ไก่

        mɛ̂ɛ gài

        母雞

2. 女性首領
3. 〈俚〉 跨性別女性；娘娘腔
4. 水體
5. 作頭銜或稱呼。
   1. 稱呼女性親屬，也可以是這類人自稱。
      • 2019 10月 17, admin06, “สยาม ธีรวุฒิ: จากลูกชายของแม่ สู่ 'ศัตรูของชาติ' และการเดินทางเพื่อตามหาความยุติธรรม”, 出自 ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน‎, 曼谷: ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน, retrieved 2020-05-09:

        แม่ไปขอความช่วยเหลือจากกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ เจ้าหน้าที่พูดกับแม่ว่า เรื่องยังอยู่ระหว่างคัดกรอง...อย่าพูดเรื่องสยามหายไป เดี๋ยวประเทศจะเสียชื่อเสียง...น้ำตาแม่ตกเลย ห่วงภาพลักษณ์ประเทศ แล้วลูกของฉันที่หายไปล่ะ

        mɛ̂ɛ bpai kɔ̌ɔ kwaam-chûai-lʉ̌ʉa jàak grom kúm-krɔɔng sìt-tí lɛ́ sěe-rii-pâap · jâao-nâa-tîi pûut gàp mɛ̂ɛ wâa · rʉ̂ʉang yang yùu rá-wàang kát-grɔɔng ... yàa pûut rʉ̂ʉang sà-yǎam hǎai bpai · dǐao bprà-têet jà sǐia chʉ̂ʉ-sǐiang ... nám-dtaa mɛ̂ɛ dtòk ləəi · hùuang pâap-lák bprà-têet · lɛ́ɛo lûuk kɔ̌ɔng chǎn tîi hǎai bpai lâ

        我去保護權利自由廳尋求幫助。那裡的官員告訴我，（我的）案子還在審查中……（還告訴我）不要（跟外國媒體）說 Sayam 失蹤這件事，不然會讓國家臉面丟盡……那一刻我潸然淚下。（他們）關心的是國家形象。但是我失蹤的孩子呢？

   2. 稱呼地位高的女性，也可以是這類人自稱。
   3. 〈俚〉 稱呼跨性別女性、女性氣質的男性，也可以是這類人自稱。
   4. 對年輕女性的愛稱。
   5. 對任意女性的稱呼。
      • 2019 4月 10, ยิ่งยศ ปัญญา, 片头起01:45, 出自 เลิกตอแหลตีหน้าซื่อได้แล้ว... กูรู้นะว่าอยู่แถวนี้ (กรงกรรม)‎, 角色 ย้อย อัศวรุ่งเรืองกิจ & สมศรี（ใหม่ เจริญปุระ & จรรยา ธนาสว่างกุล）, 曼谷: ช่อง ๓, retrieved 2020-02-10:

        แม่ย้อย คิดถึงจังเลย ไปไงมาไงจ๊ะเนี่ย / ฉันก็นั่งคอยอยู่ที่ชุมแสง คิดถึงแม่ศรีอยู่เหมือนกัน แต่ก็ไม่เห็นโผล่มาเลยนี่ ถึงต้องมาหานี่ไง

        mɛ̂ɛ yɔ́ɔi · kít-tʉ̌ng jang ləəi · bpai-ngai-maa-ngai já nîia · / · chǎn gɔ̂ nâng kɔɔi yùu tîi chum-sɛ̌ɛng · kít-tʉ̌ng mɛ̂ɛ srǐi yùu mʉ̌ʉan-gan · dtɛ̀ɛ gɔ̂ mâi hěn pòol maa ləəi nîi · tʉ̌ng dtɔ̂ɔng maa hǎa nîi ngai

        Mae Yoi! Missed [you] so much! What brings [you] here? / I'd been sitting in wait [for you] in Chum Saeng, missing [you] a lot also, Mae Si. But [you] didn't seem to appear any [time soon]. That's why [I] needed to come to see [you] here.

      • 2013 5月 11, กองบรรณาธิการ วอยซ์ทีวี, “แม่พลอยคือคนโง่ จากปากคำของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช”, 出自 วอยซ์ทีวี‎, 曼谷: วอยซ์ทีวี, retrieved 2020-02-22:

        แม่พลอยเป็นคนที่ไม่มีสิทธิของผู้หญิงเลย ไม่เคยเรียก ไม่เคยร้อง แล้วแม่พลอยนี่เป็นคนที่เชยที่สุด คุณจะว่านางเอกก็นางเอก แต่เป็นคนเชยที่สุด

        mɛ̂ɛ plɔɔi bpen kon tîi mâi mii sìt-tí kɔ̌ɔng pûu-yǐng ləəi · mâi kəəi rîiak · mâi kəəi rɔ́ɔng · lɛ́ɛo mɛ̂ɛ plɔɔi nîi bpen kon tîi chəəi tîi-sùt · kun jà wâa naang-èek gɔ̂ naang-èek · dtɛ̀ɛ bpen kon chəəi tîi-sùt

        Mae Phloi is a person who has no women's right at all. [She]'s never commanded, [and she]'s never demanded. And this Mae Phloi is the most unfashionable person. You may consider [her to be] a heroine, as [she's actually] a heroine. But [she]'s the most unfashionable person.

   6. 對水體的稱呼：湄
      • แม่สาย

        mɛ̂ɛ sǎai

        湄賽河

      • แม่ปิง

        mɛ̂ɛ bping

        湄平河

      • แม่โขง

        mɛ̂ɛ kǒong

        湄公河

6. 作修飾成分。
   1. 表示女性。
      • แม่สื่อ

        mɛ̂ɛ sʉ̀ʉ

        媒婆

      • แม่ครัว

        mɛ̂ɛ kruua

        女廚師

   2. (不考慮性別) 表示領導、高級地位。
      • กฎหมายแม่

        gòt-mǎai mɛ̂ɛ

        主要法源

      • บริษัทแม่

        bɔɔ-rí-sàt mɛ̂ɛ

        母公司

      • แม่ทัพ

        mɛ̂ɛ táp

        三軍統帥

      • แม่กอง

        mɛ̂ɛ gɔɔng

        委員會會長

      • แม่กุญแจ

        mɛ̂ɛ gun-jɛɛ

        萬能鑰匙

7. 〈语〉 音節分類，根據以下音節的尾音:
   1. 分類 (gòk)，尾音為[k]，表示的字母有 (gɔɔ), (kɔ̌ɔ), (kɔ̌ɔ), (kɔɔ), (kɔɔ), (kɔɔ)；
   2. 分類 (gong)，尾音為[ŋ]，表示的字母有 (ngɔɔ)；
   3. 分類 (gòt)，尾音為[t]，表示的字母有 (jɔɔ), (chɔ̌ɔ), (chɔɔ), (sɔɔ), (chɔɔ), (dɔɔ), (dtɔɔ), (tɔ̌ɔ), (tɔɔ), (tɔɔ), (dɔɔ), (dtɔɔ), (tɔ̌ɔ), (tɔɔ), (tɔɔ), (sɔ̌ɔ), (sɔ̌ɔ), (sɔ̌ɔ)；
   4. 分類 (gon)，尾音為[n]，表示的字母有 (yɔɔ), (nɔɔ), (nɔɔ), (rɔɔ), (lɔɔ), (lɔɔ)；
   5. 分類 (gòp)，尾音為[p]，表示的字母有 (bɔɔ), (bpɔɔ), (pɔɔ), (fɔɔ), (pɔɔ)；
   6. 分類 (gom)，尾音為[m]，表示的字母有 (mɔɔ)；
   7. 分類 (gəəi)，尾音為[j]，表示的字母有 (yɔɔ)；
   8. 分類 (gəəo)，尾音為[w]，表示的字母有 (wɔɔ)；
   9. 分類 (gɔɔ gaa)，表示開音節。